Usługa WMS RCN – naruszenie artykułu 47 Konstytucji RP
Rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. z 2021 r., poz. 1390), w załączniku nr 10 pt. „Specyfikacja usług sieciowych dotyczących udostępniania danych z rejestru cen nieruchomości”, definiuje usługę WMS publikującą dane z Rejestru Cen Nieruchomości (RCN). Usługa ta umożliwia prezentację mapy oraz pobieranie informacji o wskazanym obiekcie.
Warto przyjrzeć się tej usłudze, ponieważ w sposób drastyczny narusza ona konstytucyjne prawo do prywatności obywateli, wynikające z art. 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Niebezpieczna jawność informacji
Problem polega na tym, że transakcje sprzedaży nieruchomości prezentowane są bezpośrednio na działce, budynku lub lokalu, którego dotyczą. Dane te są na bieżąco wprowadzane przez ośrodki dokumentacji geodezyjnej na podstawie aktów notarialnych. W praktyce oznacza to, że każdy może łatwo sprawdzić, że sąsiad sprzedał działkę lub dom. Co więcej, są to zwykle transakcje opiewające na duże kwoty, co stwarza ryzyko wykorzystania tej wiedzy do celów przestępczych (np. włamania, wyłudzenia, szantaż) lub nieetycznych (np. nagabywanie o pożyczki).
Usługa zawiera również bezpośredni link do podglądu i zakupu szczegółowej informacji o konkretnej transakcji. Innymi słowy – za kilka złotych można nabyć dane z RCN, w tym informację o kwocie sprzedaży.
Tego rodzaju dostępność może prowadzić do napięć sąsiedzkich – przykładowo, jeżeli okaże się, że ktoś oferował wyższą cenę, a mimo to nieruchomość została sprzedana komuś innemu.
W małych społecznościach, gdzie wiadomo, kto jest właścicielem danej działki, tego typu informacje mogą prowadzić do realnych problemów. W świetle wyroków Wojewódzkich Sądów Administracyjnych sam numer działki może stanowić daną osobową, ponieważ pozwala w prosty sposób ustalić tożsamość właściciela. Szczególne zagrożenie pojawia się, gdy numer działki zostaje połączony z informacją o wartości transakcji.
Przykład z jednego z powiatów
Poniżej przedstawiono przykład działania usługi WMS:
Po kliknięciu w ikonę transakcji (oznaczoną literą „Z” w kółku), otrzymujemy szczegółowe informacje o nieruchomości:
Wśród prezentowanych danych znajduje się link umożliwiający zakup informacji o kwocie transakcji.
Czy naprawdę chcemy takiej przejrzystości?
W tym miejscu warto zadać sobie pytanie:
Czy jeśli sprzedam swoją działkę, to chcę, aby każdy mógł łatwo sprawdzić, kiedy i za ile ją sprzedałem?
Zgodnie z obowiązującym prawem dane RCN są jawne i dostępne, jednak ich pozyskanie wymaga obecnie złożenia formalnych wniosków P oraz P5, w których należy określić, jakich nieruchomości mają one dotyczyć. Ponieważ nie znamy z góry daty transakcji, aby uzyskać informacje o konkretnej sprzedaży, konieczne może być wielokrotne ponawianie zapytań.
Funkcjonalność udostępniania danych RCN została przewidziana dla rzeczoznawców majątkowych. Obecna forma udostępniania danych z RCN w pełni zaspokaja ich potrzeby – celem nie jest śledzenie sprzedaży konkretnej nieruchomości, lecz uzyskanie ogólnego obrazu cen transakcyjnych na danym obszarze.
Tym bardziej niepokojące jest to, że usługa WMS RCN została wprowadzona na podstawie rozporządzenia – aktu prawnego najniższego rzędu – mimo że narusza konstytucyjnie chronione prawo do prywatności. Co istotne, ustawa delegująca, tj. Prawo geodezyjne i kartograficzne, nie zawiera żadnej wzmianki o konieczności stworzenia takiej usługi.
Krzysztof Borys