Internetowa wymiana danych z wykonawcą geodezyjnym

Trochę historii

W celu wykonania pracy geodezyjnej geodeta musiał przychodzić do ośrodka dokumentacji kilkakrotnie: najpierw, aby zgłosić robotę, później, aby odebrać przygotowane materiały, a wreszcie, by oddać rezultaty swojej pracy. Konieczność kilkakrotnego przychodzenia do ośrodka, jest niezwykle obciążająca dla geodety, głównie wówczas, gdy ośrodek jest oddalony o kilkanaście czy kilkadziesiąt kilometrów, tym bardziej, że wizyty sprowadzają się tylko do oddawania lub przyjmowania materiałów.

Chcąc ułatwić wymianę danych pomiędzy wykonawcą robót geodezyjnych a ośrodkiem dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, w kwietniu 2002 roku wprowadziliśmy na rynek bezpłatny program “OŚRODEK dla wykonawcy”. W programie można było przygotować zgłoszenie pracy geodezyjnej z jej zakresem przestrzennym. Ważnym elementem był także słownik asortymentów kompatybilny ze słownikiem w systemie OŚRODEK znajdującym się w powiecie. Przygotowane zgłoszenie można było przesłać za pomocą e-maila. Również e-mailem wykonawca mógł otrzymać potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia.

Kolejna wersja programu “OŚRODEK dla wykonawcy”, umożliwiała także wymianę zasobu – skanów operatów oraz innych danych koniecznych do wykonania pracy geodezyjnej. Podstawowym problemem takiego rozwiązania był e-mail, wbrew pozorom zawodny środek komunikacji. Geodeta nigdy nie był pewien, że ośrodek otrzymał zgłoszenie, aż do momentu odbioru potwierdzenia zgłoszenia.

Kolejna wersja naszego programu wyeliminowała ten problem. Uruchomiliśmy centralną skrzynkę wymiany danych (serwis odgik.pl), dzięki której wykonawca przesyła dane bezpośrednio z programu “OŚRODEK dla wykonawcy” na tę skrzynkę, a program “OŚRODEK” odczytuje dane po naciśnięciu jednego przycisku. Istotnym ułatwieniem procesu zgłaszania, jest możliwość zaznaczenia zakresu pracy na serwisie www.geoportal2.pl, który prezentuje dane dla znacznego obszaru naszego kraju.

Rozwiązanie oparte na “OŚRODEK dla wykonawcy”, jest nadal chętnie stosowane, gdyż nie wymaga tworzenia własnych geoportali przez ośrodki dokumentacji, a co się z tym wiąże, nie ma konieczności utrzymywania kosztownego, symetrycznego łącza internetowego.

Internet to twór żywy, bardzo szybko rozwijający się. Obecnie coraz więcej rzeczy można załatwić poprzez sieć, jak choćby internetowe aukcje czy obsługa konta bankowego. Z kolei użytkownicy niechętnie instalują aplikacje (nawet darmowe), dlatego lepszym rozwiązaniem jest obsługa z poziomu okna przeglądarki internetowej. Idąc za tym trendem, w maju bieżącego roku, wdrożyliśmy kolejny sposób obsługi wykonawcy robót geodezyjnych, tj. obsługi wyłącznie w oknie przeglądarki. Serwis oparty jest o geoportal powiatowy, o którym pisano w poprzednim numerze “Geodety”.

Dostęp on-line

Wymianę danych pomiędzy ośrodkiem dokumentacji a wykonawcą, można zrealizować na dwa sposoby:

• poprzez internetowe zgłoszenie i przesyłanie plików jako e-mail
• lub poprzez dostęp on-line do bazy danych ośrodka.

W naszym rozwiązaniu wykorzystaliśmy tę drugą metodę. Wykonawca z poziomu geoportalu powiatowego rozpoczyna proces zgłaszania roboty. Wyświetlana formatka zawiera podstawowe dane o wykonawcy (pobrane z systemu OŚRODEK) i ułatwia wypełnienie pozostałych pól poprzez wykorzystanie słowników systemu OŚRODEK (wybór gminy, obrębu, asortymentu itp.). Dzięki mapie wyświetlanej w oknie przeglądarki, ułatwione jest wskazanie zakresu zgłoszonej pracy oraz wskazywanie działek. Brak konieczności wpisywania numerów działek dodatkowo redukuje liczbę popełnianych błędów.

Po wypełnieniu pól i potwierdzeniu chęci zgłoszenia pracy geodezyjnej, następuje automatyczne uzupełnienie bazy systemu OŚRODEK, a wykonawca natychmiast otrzymuje potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia wraz z nadanym numerem KERG.

Pracownik ośrodka dokumentacji jest informowany o fakcie wpływu zgłoszenia i może przystąpić do jego obsługi.

Obsługa sprowadza się do trzech kroków:

• wygenerowania danych (pliki ASCII, DXF, SHP, PDF),
• wygenerowania zaleceń do wykonania roboty,
• wykonania analizy zasobu.

Analiza zasobu wykonywana jest automatycznie na podstawie zgłoszonego zakresu roboty, jednak pracownik ośrodka może dodatkowo dołączyć inne dokumenty lub wykluczyć niektóre z automatycznie wybranych. Wygenerowany zasób nie jest wysyłany do wykonawcy. System OŚRODEK wyłącznie zapamiętuje, do jakiego zasobu w ramach konkretnej roboty przysługuje wykonawcy prawo dostępu.

Wykonawca oprócz opcji zgłaszania robót geodezyjnych, ma także dostęp on-line do zgłoszonych przez siebie robót. Na stronie internetowej prezentowane są wszystkie niezakończone przez niego roboty oraz prace zakończone w okresie ostatniego roku. Podczas przeglądania zgłoszonej roboty, wykonawca otrzymuje informacje o:

• podstawowych informacjach o KERG-u,
• statusie obsługi,
• zaleceniach do wykonania zgłaszanej pracy,
• zakresie zgłoszenia,
• materiałach do wykonania pracy,
• listach operatów,
• zeskanowanej treści operatów,
• informacji o innych wykonywanych robotach na tym terenie.

Szczególnie interesująca jest lista skanów dokumentacji geodezyjnej. Wykonawca może zobaczyć każdy zeskanowany dokument, może dokonać analizy przydatności otrzymanego zasobu i oddrukować tylko niezbędne materiały. Zeskanowane materiały są dostępne w pełnej rozdzielczości, dlatego ich oddrukowana kopia nie odbiega od oryginału. Oczywiście dostęp on-line do skanów dokumentacji jest możliwy tylko w przypadku, gdy zasób został przetworzony do postaci cyfrowej. Należy podkreślić, że w przypadku dokumentacji geodezyjnej zeskanowanie niewiele daje – konieczne jest opisanie każdego zeskanowanego materiału atrybutami lokalizującymi go w przestrzeni (zakresem lub działką/działkami).

Trochę prawnych kłopotów

Zgłoszenie przez wykonawcę roboty geodezyjnej w tradycyjnej formie, pociąga za sobą skutki prawne i finansowe. Podobnie rzecz się ma ze zgłoszeniami internetowymi, które są traktowane w identyczny sposób.

Proponujemy, by przed przystąpieniem do internetowego zgłaszania prac, wykonawca roboty podpisał odpowiednią umowę cywilno-prawną.

Podobnie, jak w przypadku dostępu do geoportalu, użytkownik jest traktowany indywidualnie. Jeśli w firmie pracuje kilku geodetów uprawnionych, każdy z nich otrzymuje swój login i hasło, choć skutki finansowe ponosi firma zatrudniająca.

Zaproponowana przez nas forma, to umowa trójstronna pomiędzy wykonawcą (geodetą uprawnionym), zgłaszającym (podmiotem gospodarczym) i ośrodkiem dokumentacji. Forma powinna być dostosowana do potrzeb każdego powiatu. Obecnie stanęliśmy przed problemem przyjęcia operatów w postaci elektronicznej do systemu OŚRODEK. Ze względu na przepisy, operat musi być oddany w formie papierowej. Jednak można by zezwolić, na wcześniejsze przygotowanie do przyjęcia operatu przesłanego drogą elektroniczną (skanu). Powstaje jednak problem po wpłynięciu papierowej wersji operatu – czy oba dokumenty są identyczne? Udzielenie odpowiedzi na to pytanie zajmuje zwykle więcej czasu niż ponowne zeskanowanie otrzymanego dokumentu. Dodatkowym problemem jest obawa przed nadużywaniem elektronicznego przekazu operatu. Wykonawca może przesyłać nierzetelnie przygotowaną dokumentację licząc, że ośrodek wskaże błędy. Należy przyjąć, że dopóki operat nie będzie mógł być przyjęty wyłącznie w wersji elektronicznej, podpisanej elektronicznie, przesyłanie zeskanowanego operatu niewiele zmieni.

Bank Osnów

Do wykonania większości prac geodezyjnych potrzebne są punkty osnowy. W przypadku naszego rozwiązania geodeta ma dostęp do osnów geodezyjnych bezpośrednio z poziomu przeglądarki internetowej. Nie ma zatem konieczności przesyłania informacji o osnowach. W zależności od uprawnień, po wskazaniu punktu osnowy na mapie, wyświetlana jest informacja o osnowie w formie tabelarycznej oraz opis topograficzny punktu. Wyświetlane dane można oddrukować. Przygotowując geoportal starano się, aby początkowy transfer (załadowanie strony i skryptów) był minimalny. Umożliwia to wykorzystanie notebooka wraz z dostępem do Internetu poprzez sieć GSM bezpośrednio w terenie. Ma to szczególne znaczenie w przypadku braku w terenie wcześniej wybranych punktów osnowy.

Co dalej?

Dostęp on-line do systemu OŚRODEK wprowadziliśmy niedawno. Zainteresowanie tym rozwiązaniem jest bardzo duże. Spotykamy jednak cały szereg sugestii dotyczących dostosowania modułu do lokalnych uwarunkowań. Wynikają one głównie ze złożonych zależności pomiędzy geodetą uprawnionym, firmą go zatrudniającą a ośrodkiem dokumentacji. Zdarza się, że kilku geodetów wspólnie wykonuje roboty geodezyjne firmy (chcą wspólnie przeglądać wszystkie zgłoszone prace). Jest i sytuacja odwrotna – geodeta pracuje dla kilku firm i absolutnie nie chce, aby wszystkie jego prace były przeglądane w każdej z nich. Obecnie prowadzone prace, mają za zadanie uelastycznienie modułów, tak aby rozwiązać podobne problemy. W zależności od zapotrzebowania ośrodków dokumentacji, będziemy starali się o dalszą automatyzację procesu obsługi wykonawców robót geodezyjnych.

Krzysztof Borys

Powyższy artykuł został opublikowany w Magazynie Geoinformacyjnym GEODETA - 11/2010